
“Stabat Mater”, arcydzieło Gioacchino Rossiniego, to potężna symfonia emocji, gdzie smutek miesza się z nadzieją, a pietyzm przeplata się z dramatycznym napięciem. Utwór ten, skomponowany w 1831 roku na zamówienie księcia Franciszka Borghese, jest niezwykłą podróżą duchową, prowadzącą słuchacza przez labirynt ludzkich emocji i religijnych rozważań.
Rossini, znany przede wszystkim z oper komicznych i “bel canto”, zaskoczył świat muzyczny głębią i powagą tej kompozycji. W “Stabat Mater” porzucił typowe dla siebie elementy komediowości na rzecz monumentalnej formy chóralnej, gdzie melodie przepełnione są żalem, tęsknotą i refleksją nad męką Matki Boskiej.
Geneza i Kontekst Historyczny
“Stabat Mater” to średniowieczny hymn katolicki, który w XII wieku stworzył japoński franciszkanin Giacomo da Lentini. Tekst hymnu opisuje cierpienie Maryi podczas ukrzyżowania Jezusa. Rossini, zainspirowany tym tekstem, postanowił nadać mu nową, muzyczną formę.
W 1831 roku, krótko po śmierci swojej matki, Rossini otrzymał zlecenie skomponowania “Stabat Mater” od księcia Borghese. To wydarzenie miało ogromny wpływ na kompozytora i jego podejście do dzieła. Smutek z powodu utraty matki oraz refleksje nad cierpieniem ludzkim przełożyły się na intensywne emocjonalnie brzmienie utworu.
Struktura i Analiza Muzyczna
“Stabat Mater” Rossiniego to dzieło w 10 częściach, które tworzą ciągłą opowieść o bólu i nadziei:
Część | Nazwa | Opis |
---|---|---|
I | Stabat mater dolorosa | Wprowadzenie – melancholijna melodia chóru opisująca cierpienie Maryi. |
II | Cuius animam gementem | Aria sopranowa wyrażająca smutek i rozpacz Matki Boskiej. |
III | Vidit Jesus in tormento | Duet tenor-soprano opowiadający o ukrzyżowaniu Jezusa. |
IV | Quae moerebat | Melodia chóru podkreślająca cierpienie Maryi. |
V | Esurivit et sitit | Recytatywy sopranowe i tenorowe opisujące pragnienie Jezusa na krzyżu. |
VI | Fac ut ardeat cor meum | Aria sopranowa prosząca o pragnienie do Boga. |
VII | Corde perficito dilectus | Melodia chóru wyrażająca miłość Boga do ludzkości. |
VIII | Virgo serena | Recytatywy tenorowe opisujące Maryję jako symbol pokoju i nadziei. |
IX | Amen | Konkluzja – potężna melodia chóru wyrażająca triumf nad cierpieniem. |
Rossini misternie łączy różne techniki muzyczne, tworząc kontrast pomiędzy momentami spokoju a ekspresyjnymi wybuchami emocji. Używa on bogatych harmonii, dynamicznych zmian tempa oraz efektownych pasaży wokalnych, które podkreślają dramaturgię tekstu.
Odbiór i Wpływ “Stabat Mater”
Premiera “Stabat Mater” w 1842 roku spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności. Dzieło to stało się jednym z najbardziej popularnych utworów chóralnych XIX wieku. Rossini, dzięki temu dziełu, udowodnił swoją wszechstronność jako kompozytor i umiejętność tworzenia muzyki o niezwykłej sile wyrazu.
“Stabat Mater” jest wykonywane do dziś na całym świecie, inspirując słuchaczy swoją głębią emocjonalną i pięknem muzycznym. To utwór, który transponuje nas w świat refleksji nad cierpieniem, miłością i nadzieją.